Ten geleide bij een tweede reeks artikels

Op de locatie van het huidige Brugge, bevindt zich omstreeks het jaar 850 een versterkte plaats en burcht[1] die veiligheid bieden tegen de invallen van de Vikingen in het kader van de kustverdediging van het Karolingische Imperium. Deze invallen vinden voornamelijk plaats vanaf de tweede helft van de 9^de eeuw.  De Burg zal uitgroeien tot de belangrijkste handelsmetropool van de 13^de, 14^de en 15^de eeuw in West-Europa: een opmerkelijk en boeiend traject in alle opzichten.

Inderdaad, van de 8^ste tot de 14^de eeuw kent Europa een warme periode die aanleiding geeft tot betere oogsten, groei van de bevolking, ontstaan van steden en toenemende handel. Men noemt dit tijdperk ook wel eens de Middeleeuwse Warme Periode, waarvan het hoogtepunt wordt gemeld rond het jaar 1000 (16). De omstandigheden op zee verbeterden, de scheepvaart neemt toe (alsook de activiteiten van de Vikings!) en er ontstaan alsmaar meer uitgebreide netwerken van steden. Het is de tijd van de kathedralen en de opkomst van de gilden.

In deze opverende conjunctuur stichten de Vlaamse graven Diederik van de Elzas (1100 – 1168) en Filips van de Elzas (1142 – 1191) aan de Noordzeekust onder andere de havens Grevelingen, Nieuwpoort, Damme, Biervliet, Duinkerke en Mardijk.

Het is echter Brugge dat in de 12^de, 13^de en 14^de eeuw machtig en fabuleus rijk wordt: de textielindustrie en – handel groeien krachtig, het wordt de leider van de sterkste handelsorganisatie in West-Europa - de Hanze - het wordt de spil van het goederenverkeer tussen de Middellandse Zee en de Baltische Zee, meer dan 20 nationaliteiten vestigen er hun permanent consulaat.  Kortom, Brugge wordt het New-York van West-Europa Zee in die periode.

Maar waarom juist Brugge en niet Biervliet of Grevelingen ?

De essentiële rol die zeelui, scheepsbouwers, bouwmeesters, aannemers en waterbouwers bij deze ontwikkeling spelen, blijft onderbelicht, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de aandacht die Jan van Eyck en de Vlaamse Primitieven (terecht) krijgen.

In een eerste reeks teksten van dit blog, ligt de nadruk op de geschiedenis van de verlanding – aanslibbing en verzanding - met betrekking tot Brugge’s toegang tot de zee, vroeger en nu. Hetgeen volgt is een poging om de rol en de betekenis van de echte ’Brugge-bouwers’ nader te onderzoeken.

[1] De uitdrukking ‘Versterkte plaats en burcht’ wordt hiernavolgend vervangen door ‘Burg’